Akran zorbalığı nedir?

Akran zorbalığı, gençler ve çocuklar arasında yaygın ve ciddi sonuçları olan bir sorundur. Fiziksel, sözel, sosyal veya siber ortamda gerçekleşebilen bu davranışlar, mağdurların psikolojik ve duygusal sağlığını derinden etkileyebilir.

Akran zorbalığı, akran grubu içinde fiziksel, duygusal ya da sosyal biçimde zarar veren, tekrar tekrar yaşanan saldırgan davranış biçimi olarak tanımlanmaktadır. Okul ortamlarında sıkça karşılaşılan akran zorbalığını önlemek için farkındalık yaratmak, empati geliştirmek ve güvende hissettirmek önemlidir. Akran zorbalığı, uygun önlemlerle önlenebilir bir durumdur. Akran zorbalığıyla etkili bir şekilde başa çıkmak için hem mağdurlara hem de çevrelerine yönelik bilinçli ve kapsamlı yaklaşımlar geliştirmek büyük önem taşır. 

AKRAN ZORBALIĞINI ENGELLEME YOLLARI

• Erken Tanıma ve Müdahale: Uzmanlar, akran zorbalığının erken yaşlarda fark edilmesinin ve zamanında müdahale edilmesinin, sorunun büyümesini engellemek ve mağdurların uzun vadeli olumsuz etkilenmesini azaltmak açısından kritik olduğunu vurgulamaktadır.
• Çok Yönlü Yaklaşım: Zorbalıkla mücadelede tek bir çözümün yeterli olmadığı, okul, aile ve akran çevresini içeren çok yönlü bir yaklaşımın gerekliliği uzmanlar tarafından sıklıkla dile getirilmektedir.
• Empati ve Farkındalık Geliştirme: Hem zorbalık yapan çocukların hem de diğer akranların empati becerilerini geliştirmek ve zorbalığın olumsuz sonuçları hakkında farkındalık yaratmak, önleyici çalışmaların temelini oluşturmalıdır.
• Güvenli Ortam Oluşturma: Okullarda ve diğer sosyal ortamlarda zorbalığa karşı sıfır tolerans politikası benimsenmeli ve mağdurların güvende hissedecekleri destekleyici bir ortam yaratılmalıdır.
•  Mağdurları Güçlendirme: Zorbalığa maruz kalan çocukların duygusal dayanıklılıklarını artırmak, kendilerini ifade etmelerine yardımcı olmak ve yardım isteme konusunda cesaretlendirmek önemlidir.
• Zorbalık Yapanlara Yönelik Müdahale: Zorbalık davranışının altında yatan nedenleri anlamak ve bu çocuklara yönelik rehberlik ve destek sağlamak, sorunun tekrarını önlemek açısından gereklidir.
• Siber Zorbalıkla Mücadele: Teknolojinin yaygınlaşmasıyla birlikte artan siber zorbalık konusunda özel stratejiler geliştirmek ve hem çocuklar hem de ebeveynleri bu konuda bilinçlendirmek hayati önem taşımaktadır.

AKRAN ZORBALIĞI İLE BAŞA ÇIKMA YOLLARI

Uzmanlar, zorbalığa maruz kalan çocuk ve gençlere, aile, öğretmen, okul rehber öğretmeni veya güvendikleri başka bir yetişkinle yaşadıklarını paylaşmalarını tavsiye ediyor. Bu şekilde yalnız olmadıklarını hissetmeleri ve destek almaları sağlanır. Utanma veya korku gibi duyguları aşarak yardım istemek önemlidir.

• Fiziksel zorbalık söz konusuysa, zorbalık yapan kişiden uzak durmak ve güvenli alanlara yönelmek önemlidir. Okulda güvendiği bir öğretmen veya görevliden yardım istemekten çekinmemelidir.
• Öfke, üzüntü, korku gibi duyguları sağlıklı yollarla ifade etmek (konuşmak, yazmak, resim yapmak gibi) duygusal yükü hafifletir.
• Yeterli uyumak, sağlıklı beslenmek ve sevdiği aktivitelerle uğraşmak, stresle başa çıkmada ve özgüveni korumada yardımcı olur.
• Sınırlarını belirlemek ve zorbalık içeren davranışlara karşı net bir şekilde 'hayır' diyebilmek önemlidir.
• Ekran görüntüleri almak veya mesajları kaydetmek gibi kanıtları saklamak, durumu bildirme aşamasında yardımcı olabilir. Zorbalık yapan kişiyi engellemek ve platform yöneticilerine durumu bildirmek de önemlidir.
• Kendisine iyi gelen arkadaşlarıyla vakit geçirmek, sosyal aktivitelere katılmak ve yalnızlık hissini azaltmak önemlidir.
• Zorbalığın yarattığı travma ile başa çıkmakta zorlanılıyorsa, bir psikolog veya danışman gibi bir uzmandan yardım almak faydalı olabilir.

AİLELERİN YAPMASI GEREKENLER

Uzmanlar, ebeveynlerin akran zorbalığıyla mücadelede kritik bir rol oynadığını belirtiyor.
Çocuklarının hayatında neler olup bittiğini anlamak için onlarla düzenli ve güvenli bir iletişim ortamı yaratmak önemlidir. Zorbalık konusunda konuşmaya teşvik etmek ve onları dinlemek gerekir. Çocukta ani davranış değişiklikleri, okul başarısında düşüş, uyku veya yeme sorunları, sosyal içe kapanma gibi belirtiler zorbalık mağduru olabileceğine işaret edebilir. Bu belirtilere karşı dikkatli olmak ve araştırmak önemlidir.

Çocukları zorbalık yaşadığını anlattığında onları ciddiye almak, suçlamamak ve destekleyici bir tutum sergilemek önemlidir. Çocuğunun okulunda zorbalık yaşandığını öğrenen ebeveynler, okul yönetimi ve öğretmenlerle iletişime geçerek durumu bildirmeli ve çözüm sürecine aktif olarak katılmalıdır. Çocuklarına başkalarının duygularına saygı duymayı, farklılıklara hoşgörülü olmayı ve zorbalık davranışının kabul edilemez olduğunu öğretmek önemlidir.

 AKRAN ZORBALIĞI ÖNLENEBİLİR

Akran zorbalığı karmaşık bir sorundur ancak empati ve farkındalık geliştirme, güvenli ortamlar oluşturma, mağdurları güçlendirme ve zorbalık yapanlara yönelik rehberlik sağlama gibi stratejiler hayata geçirilerek gençler ve çocuklar için daha güvenli ve destekleyici bir ortam yaratılabilir. Unutulmamalıdır ki, her çocuğun güvende ve saygı gördüğü bir ortamda büyüme hakkı vardır.