Kemik sağlığı, bağışıklık sistemi ve genel vücut fonksiyonları için hayati bir role sahip olan D vitamini, eksikliği durumunda birçok sağlık sorununa yol açabilir. Peki, D vitamini neden bu kadar önemli ve eksikliği nasıl anlaşılır? İşte detaylar…
D vitamini, vücudun özellikle kemik gelişimi ve bakımı için ihtiyaç duyduğu temel vitaminlerden biridir. Cilt, güneş ışığına maruz kaldığında D vitamini üretebilir. Ayrıca bazı besinlerden de bu vitamin sağlanabilir.
Bu vitamin vücutta:
Kalsiyum, magnezyum ve fosfatın emilimini artırır,
Kemik yoğunluğunu korur,
Bağışıklık sistemi, sinir sistemi ve kas fonksiyonlarında görev alır.
Eksikliği durumunda ise kalsiyum seviyeleri düşer ve vücut bunu kemiklerden çekerek dengelemeye çalışır.
Yeterli D vitamini alınmaması özellikle şu sağlık sorunlarının riskini artırır:
Osteoporoz (kemik erimesi)
Raşitizm (çocuklarda kemik deformasyonu)
Kalp hastalıkları ve felç
Depresyon
Tip 2 diyabet
Multipl skleroz
Bağışıklık zayıflığı
Çocuklarda:
Kas ağrıları ve zayıflığı
Kemiklerde eğrilik
Büyüme geriliği
Eklem deformiteleri
Yetişkinlerde:
Sürekli yorgunluk
Sırt ve kemik ağrıları
Kaslarda zayıflık ve kramplar
Kemik kaybı
Ruh hali bozuklukları
Kan testiyle ölçülen 25-hidroksivitamin D seviyesi şu şekilde değerlendirilir:
Normal: ≥ 20 ng/mL
Hafif eksiklik: < 20 ng/mL
Orta düzey eksiklik: < 10 ng/mL
Şiddetli eksiklik: < 5 ng/mL
Aşırı yüksek: > 50 ng/mL (zararlı olabilir)
Eksikliğe neden olabilecek başlıca durumlar:
Güneş ışığına yeterince maruz kalmama
Vegan veya D vitamini açısından fakir diyet
Koyu ten (melanin, D vitamini üretimini azaltabilir)
Karaciğer/böbrek hastalıkları
Crohn, çölyak gibi emilim bozuklukları
D vitaminini etkileyen bazı ilaçlar (örneğin: prednizon, orlistat, rifampin)
Obezite (D vitamini yağ dokusunda hapsolabilir)
Bariatrik cerrahi (emilim bozukluğu yaratabilir)
Yağlı balıklar (somon, uskumru, ton balığı)
Yumurta sarısı
Balık karaciğeri yağı
Süt ve bitkisel süt alternatifleri (zenginleştirilmiş)
Bazı mantar türleri
Sığır karaciğeri
Not: D vitamini seviyenizin düşük olduğunu düşünüyorsanız mutlaka bir sağlık uzmanına başvurmalısınız. Gerekli durumlarda takviye tedavisi önerilebilir.
