HPD (Histrionic personality disorder), yoğun duygusallık ve ilgi odağı olma arzusuyla karakterize edilen bir ruh sağlığı bozukluğudur. Terapist Stephanie Lewis'e göre, HPD'li bireyler dikkat merkezinde olmadıklarında rahatsız hissedebilirler. Ayrıca genellikle dışa dönük, cilveli ve benmerkezci yapıları vardır.
TARİHÇESİ VE KÖKENİ
Latinceden gelen histrionik terimi, antik Yunan ve Roma dönemlerinde aşırı dramatik davranışlar sergileyen insanları tanımlamak için kullanılıyordu.
Sigmund Freud’un da sıkça tartıştığı histeri kavramı, 1980 yılına kadar resmi bir tanı olarak kabul edilmedi. Daha sonra Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı’na dahil edildi.
TANI SÜRECİ
Amerikan Psikiyatri Birliği, kişinin HPD tanısı alabilmesi için aşağıdaki belirtilerden en az beşinin mevcut olması gerektiğini savunuyor:
HPD tanısı koymak, çoğu zaman karmaşık bir süreçtir. Genellikle 18 yaşından sonra değerlendirme yapılır ve kişinin geçmişi, ilişkileri ve davranış örüntüleri detaylı biçimde incelenir.
NEDENLER VE RİSK FAKTÖRLERİ
HPD'nin kesin nedeni bilinmemekle birlikte genetik, çocukluk deneyimleri ve çevresel faktörlerin birleşimiyle ortaya çıktığı düşünülmektedir. Risk faktörleri şu şekilde sıralanabilir:
HPD sadece bireyi değil, çevresindekileri de etkiler. Bu bozukluğun ilişkilerde sorunlara yol açabileceğini belirten psikolog Stephanie Lewis, kişinin sürekli ilgi aramasının, hem kişisel hem de profesyonel ilişkilerde istikrarsızlık yaratabileceğini ifade etti.
HPD’li kişilerin sıklıkla öz saygı sorunlarıyla mücadele ettiği de görülür. Dış onaya fazlasıyla bağlı olmaları, öz imajlarını kırılgan hale getirir. Özellikle romantik ilişkilerde bu durum, güven ve bağlılık kurmayı zorlaştırabilir.
HPD TEDAVİSİ
Ne yazık ki HPD’li bireyler, çoğunlukla tedaviye yönelmezler. Bunun nedeni, genellikle bir sorunları olduğunu fark etmemeleri veya eleştiriyi kaldıramamalarıdır.
Ancak eğer bir yakınınızda HPD olduğunu düşünüyorsanız, onunla ilişkilerinizi korumak adına şu yöntemleri kullanabilirsiniz:
HPD belirtileri taşıyan kişilerin bu davranışları sergilerken, başkalarına kasıtlı olarak zarar verme eğiliminde olmadıklarını unutmayın.