Kanınızdaki hücre ve protein kümelenmeleri olarak tanımlanan pıhtılar, yaralandığınızda kanamayı yavaşlatmak için doğal bir savunma mekanizmasıdır. Normalde iyileşme sürecinde kendiliğinden çözülürler. Ancak pıhtı çözülmezse veya ihtiyaç duyulmadığı halde oluşursa, bir kan damarını kısmen veya tamamen tıkayarak ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Beklenmedik bir kan pıhtısı, hayati risk taşıyan durumlara yol açabilir.
Kan pıhtıları bazen kemik kırıkları veya ciddi kas yaralanmaları gibi bilinen nedenlerle oluşabilir. Ancak bazen neden olduğu anlaşılamayabilir veya bir pıhtı olduğu fark edilemeyebilir. Kan pıhtısı oluşma olasılığınız şu durumlarda daha yüksektir:
Kan pıhtılarının belirtileri, pıhtının bulunduğu yere göre değişiklik gösterebilir. İşte dikkat etmeniz gereken bazı yaygın ipuçları:
Bir pıhtı kan akışını yavaşlattığında veya durdurduğunda, damarda birikebilir ve şişmeye neden olabilir. Bu durum genellikle alt bacağınızda veya baldırınızda DVT belirtisi olarak ortaya çıkar, ancak kolunuzda veya karnınızda da pıhtı olabilir. Şişlik geçtikten sonra bile, bazı kişilerde damar hasarından kaynaklanan ağrı ve yaralar devam edebilir.
Pıhtı kol veya bacaklardaki damarları tıkarsa, cilt mavimsi veya kırmızımsı görünebilir. Cildiniz ayrıca kan damarlarındaki hasardan dolayı renksiz kalabilir. Akciğerdeki bir PE, cildinizi soluk, mavimsi ve nemli yapabilir.
Aniden gelen yoğun göğüs ağrısı, pıhtının kopup PE'ye neden olduğunun veya atardamarınızdaki bir pıhtının kalp krizi geçirdiğinizin işareti olabilir. Kalp krizi durumunda, özellikle sol kolda ağrı hissedilebilir. Pıhtı genellikle bulunduğu yerde, örneğin alt bacakta, karında veya boğazın altında ağrıya neden olur.
Bu, akciğerinizde veya kalbinizde pıhtı olduğunun ciddi bir belirtisidir. Kalbiniz de hızlı atabilir, terli veya baygın hissedebilirsiniz. Bu durumda derhal tıbbi yardım alınmalıdır.
Kan pıhtıları vücudun farklı bölgelerinde farklı semptomlar gösterebilir:
PE, hızlı nabız, göğüs ağrısı, kanlı öksürük ve nefes darlığına yol açabilir. Bazı durumlarda hiçbir belirti görülmeyebilir. Bu belirtiler varsa hemen hastaneye gidin.
Akciğerdeki bir pıhtıya benzer belirtiler gösterebilir. Ancak kalp kriziyse, göğüs ağrısıyla birlikte mide bulantısı ve baş dönmesi de hissedebilirsiniz. Her iki durumda da acil durum numaralarını arayın veya hemen bir hastaneye gidin.
Kanın normal şekilde akamaması basınç oluşumuna neden olur ve bazen ciddi bir tıkanıklık felce yol açabilir. Beyin hücreleri oksijen gelmediğinde dakikalar içinde ölmeye başlar. Beyninizdeki bir pıhtı baş ağrısı, kafa karışıklığı, nöbetler, konuşma sorunları ve bazen vücudun sadece bir tarafında güçsüzlüğe neden olabilir.
Genellikle hiçbir semptom görülmez. Ancak midenizdeki veya yemek borunuzdaki tıkalı damarlar yırtılabilir ve kan sızdırabilir. Bu durum çok acı verici olabilir. Dışkınızda veya kusmuğunuzda kan olabilir ve dışkınız siyah ve alışılmadık derecede kötü kokulu görünebilir.
Genellikle yavaş büyür ve çoğunlukla yetişkinlerde görülür. Bir parça kopup akciğerinize yerleşmediği sürece genellikle semptom olmaz. Nadiren, özellikle çocuklarda, hızla gelişebilir ve mide bulantısı, ateş ve kusmaya neden olabilir. Ayrıca idrarınızda kan olabilir ve daha az sıklıkta idrara çıkabilirsiniz.
Kan pıhtısından şüpheleniyorsanız derhal doktorunuza görünün veya acil servise gidin. Bir pıhtı ölümcül olabilir ve profesyonel bir kontrol yapılana kadar pıhtı olup olmadığından emin olamazsınız. Doktorunuz pıhtı çözücü ilaçlar verebilir veya pıhtıyı eritmek için ince bir tüp (kateter) yerleştirebilir.
Kan pıhtısı oluşma olasılığınızı düşürmek için atabileceğiniz bazı adımlar vardır:
Bu önleyici adımlarla kan pıhtısı riskinizi azaltabilir ve daha sağlıklı bir yaşam sürebilirsiniz.
