Osteoporoz, kemik dokusunun kaybıyla kemiklerin zayıflayıp kolay kırılabilir hale geldiği bir hastalıktır. "Osteo" kemik, "poroz" ise gözenekli anlamına gelir. Bu durum, kemiklerinizin normalden daha çabuk erimesi ve yapısının bozulmasıyla sonuçlanır.
Hastalığın erken döneminde genellikle belirti görülmez. Ancak ilerleyen safhalarda sırt ağrısı, kamburlaşma ve boy kısalması gibi şikayetler ortaya çıkar. Çökmüş omurlar ağrıya neden olabilir ve kemik kaybı fark edilmeden ilerleyebilir.
Osteoporozun en önemli komplikasyonu kemik kırıklarıdır. Kalça, bilek ve omurga en sık kırılan bölgeler arasındadır. Bu kırıklar çoğu zaman düşme olmadan, basit hareketlerle bile meydana gelebilir. Kırıklar uzun dönemde ciddi sağlık problemlerine yol açabilir.
Östrojen hormonu kemik sağlığında kritik rol oynar. Menopozda östrojen seviyelerinin düşmesi kemik erimesini hızlandırır. Ayrıca çocuklukta yetersiz kalsiyum ve D vitamini alımı, egzersiz eksikliği ve bazı sağlık sorunları osteoporoz riskini artırır.
Osteoporoz genellikle 50 yaş üstü kişilerde görülür ve kadınlarda erkeklere göre 4 kat daha yaygındır. Asyalı ve beyaz ırkta, küçük vücut yapısına sahip ve ailesinde osteoporoz öyküsü olan kişilerde risk daha fazladır.
Yaşla birlikte hormon seviyelerinin azalması, bazı kanser tedavileri, tiroid hastalıkları, böbrek ve karaciğer problemleri, lupus ve romatoid artrit gibi kronik hastalıklar osteoporoz riskini artırır. Ayrıca uzun süreli steroid kullanımı da kemik kaybına neden olabilir.
Fiziksel aktivitenin azlığı, aşırı alkol tüketimi ve sigara kullanımı kemik sağlığını olumsuz etkileyen önemli faktörlerdendir.
Kemik mineral yoğunluğu testi (BMD) ile osteoporoz tanısı konur. En yaygın yöntem olan DXA testi kemik yoğunluğunuzu ölçer ve kemik sağlığınız hakkında bilgi verir.
Kemik kaybını önlemek veya durdurmak için çeşitli ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar hap, enjeksiyon veya hormon tedavisi şeklinde olabilir. Tedaviye ek olarak düzenli egzersiz yapmak, yeterli kalsiyum ve D vitamini almak gerekir.
Kemik sağlığı için kalsiyum ve D vitamini çok önemlidir. Az yağlı süt ürünleri, yapraklı yeşillikler, kemikli balıklar ve kalsiyum takviyeleri beslenmede yer almalıdır. D vitamini güneş ışığı ile desteklenmelidir.
Ağırlık taşıyan egzersizler kemik yoğunluğunu artırır. Haftada en az 150 dakika orta şiddette egzersiz yapmak, kasları güçlendirerek düşme riskini azaltır.
Tedavi edilmeyen osteoporoz, kalça ve omurga kırıkları gibi ciddi komplikasyonlara yol açar. Bu kırıklar sakatlığa ve artan ölüm riskine neden olabilir.
