Doğa, güzellikleri kadar potansiyel tehlikeleri de barındırır. Özellikle doğa yürüyüşlerinde veya bahçe işleri yaparken, bazı zehirli bitkilerle temas etmek ciddi cilt tahrişlerine veya daha da kötüsü sağlık sorunlarına yol açabilir. İşte bilmeniz gereken en tehlikeli bitkilerden bazıları ve onlardan nasıl korunacağınız:
Cilt Temasıyla Tehlike Yaratanlar
- 1. Zehirli Sarmaşık (Poison Ivy): Kuzenleri zehirli meşe ve zehirli sumak gibi, yapraklarında urushiol adı verilen yağlı bir özsu bulunur. Bu yağ, cildinizi kızartan, şiş ve kaşıntılı hale getirebilen alerjik bir reaksiyona neden olur. Alaska ve Hawaii hariç ABD’nin çoğunda yetişir. Her bir sap, ormanda fark etmenize yardımcı olabilecek üç “yaprağa” dönüşür.
- 2. Zehirli Meşe (Poison Oak): Zehirli sarmaşığa çok benzer, ancak yaprakları meşe ağacının yapraklarına daha çok benzer. Genellikle yaprağın güneşe bakan tarafı daha koyu yeşil ve minik tüylüdür. Cildinizin bitki özsuyuna (urushiol) tepki vermesi saatler veya günler alabilir ve döküntünüz sonunda kabarcıklar oluşturabilir.
- 3. Zehirli Sumak (Poison Sumac): Bu odunsu çalı ABD’nin her yerindeki ıslak, bataklık alanlarda yetişir. Her sapta 7 ila 13 yaprak ve sarkık yeşil meyve kümeleri bulunur. Ciltle temasında şiddetli kaşıntı ve döküntüye neden olur. Döküntü yüzünüzde veya özel bölgelerinizdeyse, vücudunuzun %25’inden fazlasını kaplıyorsa, irin fark ederseniz veya yanan yapraklardan duman solursanız doktorunuza danışın.
- 4. Dev Tavşancılotu (Giant Hogweed): Özellikle Kuzeydoğu’da hendeklerin, akarsuların ve çiftliklerin yakınındaki zengin, ıslak topraklarda yaşar. Şemsiye şeklinde küçük beyaz çiçek grupları, derin kırışık yaprakları ve beyaz tüylü, mor lekeli sapları vardır. 15 feet kadar uzunluğa kadar büyüyebilir. Özsuyu cildinizi ultraviyole ışığa karşı daha hassas hale getirebilir, bu da bazen kalıcı olarak kabarmaya, yanmaya veya yara izi bırakmaya neden olabilir. Hatta görüşünüzü bile bozabilir.
- 5. Isırgan Otu (Stinging Nettle): Isırgan otunun saplarındaki küçük tüyler, cildinize formik asit gibi kimyasalları enjekte ederek kaşıntılı ve ağrılı alerjik cilt reaksiyonuna neden olur. Yaklaşık 4 ila 6 fit yüksekliğe kadar büyüyen, dallanmamış saplardaki bu acı veren tüyleri arayın.
- 6. Yabani Pastırnak (Wild Parsnip): Kaba, testere dişli yaprakları, 2 ila 5 fit uzunluğundaki tüylü, oluklu gövdelerde büyür. Sarı, şemsiye şeklindeki çiçekleri vardır. Ezilmiş yapraklardan, saplardan veya çiçeklerden gelen meyve suyu cildinize temas ettiğinde, güneş ışığı bir veya iki gün içinde ciltte kızarıklığa neden olabilir. Tarlalarda, yol kenarlarında ve meralarda ayırt edici sarı çiçeğiyle tanınır.
Yutulduğunda Zehirli Olan Bitkiler
- 7. Zehirli Baldıran (Poison Hemlock): Yabani havuç veya alışılmadık derecede büyük bir maydanoz bitkisine benzer. Ancak gövdede mor lekeler, çıkıntılı bir meyve görürseniz veya özellikle büyük (3 ila 7 fit boyunda) büyürse zehirli baldıran otu olabilir. Yendiğinde insanları ve hayvanları zehirleyebilir. Cildiniz yoluyla bitkisel yağları emerseniz de hastalanabilirsiniz.
- 8. Yüksükotu (Foxglove): Amerika Birleşik Devletleri’nin her yerinde yetiştirilir ve bazı yerlerde vahşi doğada da gelişir. Çan şeklindeki çiçekleri genellikle parlak mor renktedir ancak beyaz, sarı veya pembe olabilir. Çocukların bazen yediği çok sayıda çekirdekli bir meyvesi de vardır. Çiçeğin tüm kısımları zehirlidir ve kalbinizi yavaşlatabilir veya bozabilir.
- 9. Acı Patlıcangiller (Bittersweet Nightshade): Bu odunsu çok yıllık bitkinin yıl boyunca büyüyen bir sapı vardır ve 6 feet’e kadar ulaşabilir. Temmuz veya Ağustos civarında üç veya daha fazla mor çiçek grubu açar. Çocuklar bazen yuvarlak, sulu, parlak, kırmızı, zehirli meyvelere çekilir. İçerdiği solanin zehri baş ağrısı, uyuşukluk, mide ağrısı, kusma, titreme, düşük ateş, genişlemiş göz bebekleri ve ishale neden olabilir. Birinin yediğini düşünüyorsanız, hemen bir doktora götürün.
- 10. Jimson Otu (Jimsonweed): Bu güçlü kokulu patlıcangiller familyasının 4 fit uzunluğunda kalın sapları ve 3 inç uzunluğunda yaprakları vardır. Beyaz, trompet biçimli çiçeğin nektarı, yaprakları ve hatta bazı insanların kafayı bulmak için kullandığı tohumlarıyla birlikte sizi hasta edebilir. Mide bulantısı, susuzluk ve ateş yapar, nabzınızı zayıflatır ve kalp atış hızınızı yükseltir. Hatta nerede olduğunuzu unutabilir veya orada olmayan şeyleri görebilirsiniz.
- 11. Ökse Otu (Mistletoe): Bu bitki diğer ağaç ve çalılarla beslenen bir parazittir. Gövdeleri kalın ve kırılması kolaydır, çok sayıda dalı vardır. Yaprakları genellikle kalındır ve tüm yıl yeşil kalır. Küçük, beyaz meyveleri zehirli bir posa içerir. Bu yaygın Noel tatili geleneğini çocuklardan ve evcil hayvanlardan uzak tutun. Meyveler ishale neden olabilir ve kalbinizi yavaşlatabilir veya durdurabilir.
- 12. Zakkum (Oleander): Bu uzun çalının üçlü gruplar halinde büyüyen uzun, kösele yaprakları vardır. Dalların uçlarında kırmızı ve pembeden beyaza kadar değişen renklerde parlak çiçek kümeleri açar. Bitkinin tüm kısımları çok zehirlidir. Tek bir yaprak yetişkin bir bitkiyi öldürmeye yeter. Ciddi mide ağrısı, ishal, kusma, genişlemiş göz bebekleri, baş dönmesi ve solunum sorunları yaşanabilir.
- 13. Azalea ve Orman Gülü (Rhododendron): Roma askerlerinin MÖ 1. yüzyılda bu çiçeklerden yapılan “çılgın bal” yüzünden hastalandıkları bilinmektedir. Bu çalıların yaprakları, nektarı ve çiçekleri sizi de zehirleyebilir, ancak çok fazla yemeniz gerekir. Ağzı tahriş eder ve sizi kusacak kadar mide bulantısı yapabilir.
Nadir Görülen Ancak Tehlikeli: Avustralya Sokan Ağacı
- 14. Avustralya Sokan Ağacı (Australian Stinging Tree – Gympie-Gympie): Amerikan ve Avrupa versiyonları güvenli olsa da, bilim insanları Avustralyalı dendrocnide ağacında günlerce hatta haftalarca ağrıya neden olabilen yeni bir nörotoksin buldular. Trikom adı verilen minik, tüylü, iğne benzeri büyümeler, örümceklerde ve koni salyangozlarında bulunana benzer zehri enjekte eder. Araştırmacılar, ağacın yerel adı olan Gympie-Gympie sokma ağacından sonra yeni toksin ailesine gympeptides adını verdiler.
Zehirlenmeden Şüpheleniyorsanız: Hızla Hareket Edin!
Birisi zehirli bir bitkiye maruz kaldığından şüpheleniyorsa veya belirtiler gösteriyorsa hızlı davranmak hayati önem taşır.
- Acil Durumlar: Birisi nöbet geçirirse, nefes almada zorluk çekerse veya bilincini kaybederse hemen 911’i arayın.
- Ağız ve Boğaz Tahrişi: Boğazınız veya ağzınız yanmış veya tahriş olmuşsa, biraz süt veya su içmeyi deneyin.
- Duman Soluma: Herhangi bir şüpheli toksik dumandan uzaklaşın ve temiz havaya çıkın.
- Cilt Teması: Zehir cildinize bulaşırsa, hemen bol su ve sabunla yıkayın.
- Göz Teması: Gözünüze bulaşırsa, mümkünse tuzlu su damlalarıyla 15 ila 20 dakika boyunca yıkayın.
- Zehir Kontrol Merkezi: Belirli zehirler hakkında talimatlar için mümkün olan en kısa sürede zehir kontrol merkezini arayın.