Gaslighting Nedir ve Nasıl Tanınır?

Son zamanlarda, gaslighting terimi politikacılardan ünlülere kadar herkes tarafından kullanılıyor. Ancak gaslighting, yanlış anlaşılan bir terimdir ve gerçek anlamı bir tür duygusal istismardır. Birisi, örneğin bir eş, ebeveyn, arkadaş veya patron, sizin doğru olduğunu bildiğiniz bir şeyi sorguladığında ve inançlarınızı ve akıl sağlığınızı sorgulamanıza neden olduğunda gaslighting gerçekleşir.

‘Gaslighting’ Teriminin Kökeni

Gaslighting terimi, 1938 yapımı “Gas Light” oyunundan gelmektedir. Bu oyun, 1944’te Charles Boyer ve Ingrid Bergman’ın başrol oynadığı bir filme uyarlanmıştır. Filmde Boyer, karısını aklını kaçırdığına inandırmaya çalışan entrikacı bir kocayı canlandırır ve evlerindeki gaz lambalarını söndürerek karısına ışıktaki değişikliği hayal ettiğini söyler.

İnsanlar Neden Gaslighting Yapar?

Gaslighting, diğer istismar türleri gibi, bir kişi veya durumu kontrol etmenin bir yoludur. Gaslighting yapan kişi, kendi rahatsızlığını başka bir kişiye yansıtarak kontrol sağlamaya çalışır. İnsanlar gaslighting yaptıklarının farkında bile olmayabilirler. Gaslighting bir akıl hastalığı değil, bir manipülasyon biçimidir.

Gaslighting’in Belirtileri

Gaslighter’lar, güç kazanmak için çeşitli teknikler kullanırlar. Söyledikleri veya yaptıkları bir şeyi inkar edebilirler, unutmuş gibi davranabilirler veya sizi yanlış hatırlamakla suçlayabilirler. Duygularınızı küçümseyebilir, sizi “çok hassas”, “kafası karışık” veya “çılgın” olarak nitelendirebilirler.

Gaslighting Sizi Nasıl Etkiler?

Gaslighting’in etkisi altında, hislerinizden ve anılarınızdan şüphe etmeye başlayabilirsiniz. Yapmadığınız şeyler için özür dileyebilir, kendinizi suçlayabilir ve gaslighter’ın davranışlarına bahaneler üretebilirsiniz. Zamanla, akıl sağlığınızı sorgulamaya başlayabilirsiniz.

Gaslighting’in Çeşitleri

Gaslighting sadece romantik ilişkilerde değil, iş yerinde, arkadaşlar arasında ve hatta yeni tanıştığınız kişilerle de gerçekleşebilir. Patronunuz size zam teklif ettiğini inkar edebilir veya sizi işyerinde kötü göstermeye çalışabilir. Bir araba satıcısı, istediğinizden daha pahalı bir seçeneği kabul ettiğinizi iddia ederek gaslighting yapabilir.

Tıbbi Gaslighting

Gaslighting, doktor muayenehanelerinde ve hastanelerde de görülebilir. Doktorun endişelerinizi ciddiye almaması veya semptomlarınızı görmezden gelmesi şeklinde olabilir. Kadınların semptomları daha sık görmezden gelinir, bu duruma tıbbi gaslighting denir.

Gaslighting ile Başa Çıkma

Gaslighting davranışlarına karşı dikkatli olun. Durumu daha net görmenize yardımcı olabilecek bir arkadaşınızla konuşun. Egzersiz, meditasyon ve diğer rahatlama teknikleriyle ruh sağlığınızı koruyun.

Gaslighting’e Tepki Verme

Gaslighting’e maruz kaldığınızı düşünüyorsanız, ihtiyaçlarınızı net bir şekilde iletin ve sınırlar koyun. Durumu kaydetmek için notlar alın. Destek ağınızı yakın tutun ve gerekiyorsa ilişkiden uzaklaşın.