Kuru cilt, cildinizin yeterli neme sahip olmaması nedeniyle kuruluk ve gerginlik hissi yaşamasıdır. Genellikle ciddi bir sağlık sorunu teşkil etmese de, oldukça tahriş edici olabilir. Eğer şiddetli kuru cilt sorunu yaşıyorsanız, mutlaka bir doktora görünmeniz tavsiye edilir. Kuru cildin birçok nedeni vardır; dışarının sıcaklığından havadaki nem oranına kadar birçok faktör cildinizin kurumasına yol açabilir.
Kuru Cilt Tipleri ve Belirtileri
Kuru cilt genellikle geçici olsa da, yıl boyunca sürebilen bazı kuru cilt tipleri de bulunur:
- Ayak Mantarı: Ayaklarınız kuru ve pullu hissediyorsa, bu aslında bir mantar enfeksiyonu olabilir.
- Kontakt Dermatit: Cildinize temas eden bazı maddeler (makyaj, ilaç, deterjan, nikel gibi metaller) alerjik reaksiyona neden olabilir. Cildiniz kuru, kaşıntılı, kırmızı olabilir ve döküntü görülebilir.
- Egzama (Atopik Dermatit): Cildinizde kuru, kırmızı ve kaşıntılı kısımlar varsa, egzama olabilir. Bu durum cildinizin çatlamasına da neden olabilir. Genetik yatkınlık, alerjenler, stres ve diğer tahriş ediciler durumu kötüleştirebilir.
- Seboreik Dermatit: Saç deriniz çok kuru olduğunda kepek oluşabilir. Ayrıca kollarınızda, bacaklarınızda, kasıklarınızda, yüzünüzde, kulaklarınızda veya göbek deliğinizin yakınında kuru, pullu bir cilt görülebilir.
Kuru Cilt Belirtileri: Kuru cilt her kişide farklılık gösterebilir, ancak genellikle şu belirtiler yaşanır:
- Çatlak cilt (derin çatlaklar kanayabilir)
- Kaşıntı
- Soyulma, pullanma veya pullanma
- Kırmızılık
- Pürüzlü veya gri ve kül renginde görünen cilt
- Özellikle suya girdikten sonra (banyo, duş veya yüzme) cildin gergin hissetmesi
Kuru Cildin Başlıca Nedenleri
Kuru cilt genellikle çevresel faktörlerden kaynaklanır. Başlıca nedenler şunlardır:
- Sert Deterjanlar veya Sabunlar: Cildinizdeki doğal yağları yok ederek kuruturlar.
- Isı: Isıtıcılar, şömineler ve odun sobaları gibi ısı kaynakları havadaki nemi düşürerek cildin kurumasına neden olabilir.
- Sıcak Duşlar veya Banyolar: Uzun, sıcak duşlar veya banyolar cildin nemini alabilir.
- Diğer Cilt Rahatsızlıkları: Sedef hastalığı veya egzama gibi rahatsızlıklar kuru cilde yol açabilir.
- Havuzlarda Yüzmek: Havuzları temiz tutmak için kullanılan klor cildi kurutabilir.
- Hava Durumu: Kış aylarında düşen nem ve sıcaklık, cildin daha kuru olmasına neden olabilir.
Kuru cilde yakalanma olasılığınızı artıran faktörler arasında yaşınız (40 yaş üzeri risk artar), yaşadığınız iklim (soğuk veya kuru), mesleğiniz (sık su teması olan işler), genetik ve sağlık koşullarınız (egzama, diyabet, böbrek veya tiroid sorunları) yer alır.
Kuru Cilt ve İltihaplanmanın Tetikleyicileri
Cildinizin kırmızı, kaşıntılı lekeler oluşturmasına neden olan şey tam olarak bilinmese de, sağlık, genetik, çevre, belirli ürünler ve yaşam tarzı gibi faktörlerin tetikleyici olabileceği düşünülmektedir.
- Bağışıklık Sistemi: Aşırı tepki veren bir bağışıklık sistemi, cilt bariyerine zarar vererek cildin hassas, kuru, kırılgan ve iltihaplanmaya eğilimli hale gelmesine yol açabilir.
- Genetik: Ailede egzama, astım veya saman nezlesi öyküsü olan kişilerde egzama riski daha yüksektir. Filaggrin protein üretimini etkileyen gen mutasyonları da cilt kuruluğunu ve enfeksiyonlara yatkınlığı artırabilir.
- Çevre: Hava, mevsim ve sıcaklıktaki değişiklikler egzamayı alevlendirebilir. Kışın kuru hava cildinizi kuruturken, yazın terleme ve sıcaklık iltihaplanmayı tetikleyebilir.
- Alerjenler ve Tahriş Ediciler: Nikel, sigara dumanı, sabun, deterjanlar, kokular, yünlü giysiler, formaldehit, parabenler, belirli boyalar ve gıda alerjenleri cildi tahriş edebilir veya alerjik reaksiyonlara neden olabilir.
- Stres: Duygusal sıkıntı, egzama alevlenmelerine yol açabilir veya durumu kötüleştirebilir. Şiddetli egzama, kaşıntı, ağrı ve yanma nedeniyle uyku ve yaşam kalitesini düşürerek stresi artırabilir.
Kuru Cilt Tedavisi ve Önlenmesi İçin İpuçları
Kuru cilt tahriş edicilerinden korunmak ve cildinizi nemlendirmek için alabileceğiniz önlemler şunlardır:
- Ev İşlerinde Eldiven Giyin: Sert ev temizleyicileri ve bulaşık deterjanlarından ellerinizi korumak için lateks olmayan lastik eldivenler kullanın.
- Yüzmeden Sonra Duş Alın ve Nemlendirin: Havuzdan çıktıktan sonra cildinizi su ve hafif sabunla durulayın. Ardından, ilk içerik olarak gliserin içeren bir nemlendirici kullanın.
- Hindistan Cevizi Yağını Deneyin: Temel yağ asitleri içerdiğinden, hindistan cevizi yağı cildinizin nemli ve korumalı kalmasına yardımcı olabilir. Diyetinize ekleyebilir veya doğrudan cildinize sürebilirsiniz.
- Vazelin Sürün: Hassas cilde sahipseniz, vazelin gibi en az içeriğe sahip ürünleri tercih edin. Cildin koruyucu bariyerini güçlendirir ve tahrişi azaltır.
- Yulaf Ezmesi Banyosu Yapın: Yulaf, içerdiği avenantramid kimyasalları sayesinde kaşıntıyı ve iltihabı hafifletir. Ilık banyo suyuna öğütülmüş yulaf ezmesi ekleyerek en az 15 dakika bekletin.
- Toz Akarlarını Yok Edin: Toz akarları, yaygın bir evsel cilt tahriş edicisidir. Zeminleri ve halıları süpürün, yatak takımlarınızı haftada en az bir kez 130 F veya daha sıcak suda yıkayın.
- Nemlendirici El Dezenfektanına Geçin: Alkol bazlı dezenfektanlar elleri kurutabilir. Dermatolog tarafından tavsiye edilen nemlendirici versiyonlarını tercih edin.
Kuru Ciltler İçin Besinler ve En İyi Nemlendiriciler
Dengeli bir beslenme cildinizin sağlıklı kalmasına yardımcı olabilir. Cildinizi nemlendirmeye ve susuzluğu gidermeye yardımcı olabilecek bazı yiyecekler:
- Sığır Ciğeri: A vitamini açısından zengindir.
- Sarı Yüzgeçli Ton Balığı: Selenyum içerir.
- Tatlı Patates: C vitamini açısından zengindir.
- Salatalık: Yüksek su içeriğine sahiptir (%95 su).
- Avokado: Sağlıklı yağlar, E vitamini ve biotin içerir.
- Sarı, Turuncu ve Kırmızı Dolmalık Biberler: Beta-karoten açısından zengindir.
- Kabak Çekirdeği ve Ayçiçeği Çekirdeği: E vitamini ve çinko içerir.
- Yulaf Ezmesi: Yenilebilir veya cilde sürülebilir, yumuşatıcı özelliklere sahiptir.
- Yeşil Çay: Cildin kurumasını önlemeye yardımcı olur.
- Hindistan Cevizi Suyu: Cilt kuruluğunu azaltmaya yardımcı olabilir.
- Zerdeçal: Antioksidan ve anti-inflamatuar özelliklere sahiptir.
Kuru cildiniz için bir nemlendirici seçerken şunlara dikkat edin:
- Kokusuz olması.
- İzopropil alkol, benzil alkol veya sülfatlar gibi cildi kurutan maddeler içermemesi.
- Vazelin, hyaluronik asit, lanolin veya mineral yağlar (yumuşatıcılar) gibi nemi hapseden bileşenler içermesi.
- Gliserin gibi nemi çeken bileşenler içermesi.
- Hidrokortizon steroid ile kaşıntıyı durdurması.
- Cildinizi güneşten SPF ile koruması.
- Cildinizin etkilenen bölgesi için tasarlanmış olması (yüz veya vücut).
Cildiniz aşırı kuru ve kaşıntılıysa veya çatlama eğilimindeyse, doktorunuz iltihabı hafifletmek için topikal bir steroid reçete edebilir. Durumunuz şiddetliyse oral veya enjekte edilebilir ilaçlar gerekebilir.