Obezitenin Yol Açtığı Hastalıklar ve Önlemler

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), obeziteyi “sağlık için risk oluşturacak miktarda, fazla veya anormal yağ birikimi” olarak tanımlıyor. Obezite; metabolik, kardiyovasküler, ortopedik ve psikiyatrik birçok rahatsızlığa yol açabiliyor. Memorial Ataşehir Hastanesi‘nden Doç. Dr. Eylem Çağıltay, obezite ile mücadele hakkında önemli bilgiler veriyor.

Rakamların Ürkütücü Yükselişi

Mart 2023’te yayınlanan Dünya Obezite Atlası, 2035 yılında yaklaşık 4 milyar insanın kilo fazlalığı ve obeziteden etkileneceğini öngörüyor. 2035’te yaklaşık 2 milyar yetişkin, çocuk ve adolesanın obeziteden etkilenmesi bekleniyor. Özellikle çocuklar ve adolesanlarda obezite oranları hızla artıyor.

Obeziteye Yol Açan Faktörler

Obezitenin ana nedenleri arasında hareketsiz yaşam tarzı ve artmış kalori alımı yer alıyor. Bununla birlikte hormonal nedenler de önemli bir faktör. Kilo alımı yaşı, kilo alımı ile ilişkilendirilen olaylar, beslenme alışkanlıkları ve kullanılan ilaçlar değerlendirilmelidir. Obezite tanımı ve derecelendirmesi beden kitle indeksi (BKİ) ile yapılır:

• Zayıf: <18,50
• Normal: 18,5 – 24,99
• Fazla kilolu: 25,00 − 29,99
• Hafif obez: 30,00 − 34,99
• Orta derecede obez: 35,00 − 39,99
• Morbid obez: 40,00 – 49,99
• Süper obez: ≥50,00

Getirdiği Sağlık Sorunları

Obezite, sağlığı olumsuz etkileyen ve önlenebilir ölümlerin ikinci en önemli nedenidir. Obezitenin yol açtığı başlıca sağlık sorunları şunlardır:

• Tip 2 diyabet ve prediyabet
• Kalp-damar hastalıkları
• Hipertansiyon
• Hiperlipidemi
• Beyin damar hastalıkları
• Çeşitli kanserler
• Obstrüktif uyku-apne sendromu
• Karaciğer yağlanması
• Gastroözofageal reflü
• Safra yolları hastalığı
• Polikistik over sendromu
• İnfertilite
• Osteoartroz (Eklem aşınması)
• Depresyon

İlaçların Etkisi ve Cinsiyet Farklılıkları

Kadınlarda, erkeklere göre daha yüksek oranda vücut yağ yüzdesi vardır. İnsülin, glitazon, glukokortikoid ve antipsikotik gruptaki ilaçlar kilo almaya neden olabilir. Hipotiroidi, Cushing Sendromu ve polikistik over sendromu gibi durumlar da obeziteye yol açabilir.

Önlenmesi ve Tedavisi

Obezite önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır. Erken çocukluk döneminde ve yetişkinliğe geçiş dönemindeki çocuklarda obezite sıklığının artması, bu hastalıkla mücadele edilmesi gerektiğini net bir şekilde ortaya koymaktadır. Obezite hastalığı için tarama, yüksek riskli hastaların tespit edilmesini sağlar.

Kilo fazlası veya obeziteli olan bireyler muayene edilmeli ve laboratuvar testleri istenmelidir. Bu değerlendirme, obezitenin tipini ve ciddiyetini belirlemede yardımcı olur. Obeziteli bireyin tedavisinde damgalayıcı diyaloglar kullanılmamalıdır. Toplumun tüm unsurları, bu sağlık problemi için güçlerini birleştirerek ellerinden geleni yapmalıdır.