Böbrekler, vücudun atık filtreleme sistemidir, ancak bazı sağlık sorunları zamanla kalıcı hasara yol açarak Kronik Böbrek Hastalığı’na (KBH) neden olabilir. İşlev kaybı ilerlediğinde ise Son Dönem Böbrek Hastalığı (SDBY) veya böbrek yetmezliği ortaya çıkar. Tedavi genellikle diyaliz veya böbrek naklidir.
İşte KBH’ye ve böbrek yetmezliğine yol açan 13 ana neden:
Metabolik ve Otomün Hastalıklar
1. Diyabet (Şeker Hastalığı)
Böbrek yetmezliğinin önde gelen nedenidir. Organların küçük kan damarlarına ve filtrelerine zarar vererek atık temizliğini zorlaştırır. Sinir hasarı da idrarın geri birikmesine ve böbreklere zarar vermesine neden olabilir.
2. Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon)
Yüksek kan akış hızı, böbreklerdeki kan damarlarını zayıflatır ve yaralar. Bu, böbreklerin atıklardan kurtulmasını engeller, oluşan fazla sıvı ise kan basıncını daha da yükselterek tehlikeli bir döngü yaratır.
3. Yüksek Kolesterol
Fazla ‘kötü kolesterol’, böbreklere kan taşıyan damarlarda birikerek böbrek fonksiyonlarını etkiler. Ayrıca yüksek tansiyon ve diyabet riskini de artırır.
4. Lupus
Bağışıklık sisteminin vücudun belirli bölgelerine saldırdığı bu hastalık, böbrekleri etkilediğinde Lupus Nefriti olarak adlandırılır. Böbreklerdeki filtreleri iltihaplandırıp yara izine neden olur.
5. Multipl Miyelom (Kanser)
Plazma hücrelerini (beyaz kan hücreleri) etkileyen bu kanser türü, böbrek sorunlarına yol açabilen anormal proteinler üretir. Multipl miyelom hastalarının yarısından fazlası böbrek problemleriyle karşılaşır.
6. ANCA Vasküliti
Antikorların böbreklerdeki küçük kan damarlarına saldırmasıyla ortaya çıkar. İdrarda kan ve proteine yol açarak böbrek yetmezliğine neden olabilir.
7. Skleroderma
Cildi ve bağ dokularını sertleştiren bu nadir hastalık, böbrekleri etkileyebilir; idrar yoluyla protein kaybına ve kan basıncında ani artışa yol açabilir.
Yapısal ve Enfeksiyon Kaynaklı Nedenler
8. İdrar Tıkanıklığı
İdrar yapamama durumu, idrarın geri tepmesine ve böbreklerde baskı ile enfeksiyona neden olarak hasar yaratabilir. Prostat büyümesi, böbrek taşları ve kanser bu duruma yol açabilir.
9. Polikistik Böbrek Hastalığı (PKBH)
Genetik yolla aktarılan bu hastalık, böbreklerde sıvı dolu kistlerin büyümesine ve böbrek dokusunun zarar görmesine neden olur. KBH’ye ve SDBY’ye yol açabilir.
10. Hemolitik Üremik Sendrom
Genellikle E. coli gibi bir enfeksiyonun neden olduğu 5-10 günlük ishal sonrası ortaya çıkar. Böbrek ve diğer organlardaki küçük kan damarlarına zarar verir ve böbrek yetmezliğine yol açabilir.
11. Kan Pıhtıları
Trombotik Trombositopenik Purpura (TTP) gibi kan hastalıkları, böbreklerdeki küçük kan damarlarında pıhtılara neden olarak böbrek problemlerine yol açabilir.
Beslenme ve Diyetle İlgili Riskler
12. Anoreksiya Nervoza
Yetersiz beslenme sonucu vücutta su, elektrolit ve tuz eksikliği oluşur. Özellikle aşırı yemek yiyip kusarak kendini temizleyen kişilerde KBH ve böbrek yetmezliğine neden olabilir.
Ne Yapmalı?
Böbrek sağlığınızı korumak için diyabet, yüksek tansiyon ve kolesterol gibi temel risk faktörlerini ilaç, beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleriyle kontrol altında tutmak hayati önem taşır. Sık idrara çıkmama, idrarda kan veya morarma gibi belirtilerde mutlaka bir uzmana danışılmalıdır.
YORUMLAR