Yüksek hiperkolesterolemi ve hipertrigliseridemi, kardiyovasküler hastalık (KVH) riskini artıran en önemli faktörlerdendir. Doktorunuzun reçete ettiği ilaçlar (özellikle statinler) bu riski kanıtlanmış bir şekilde düşürürken, pek çok kişi destekleyici olarak takviyelere yönelir. Ancak bir vitamin mağazasına girdiğinizde, hangi takviyenin gerçekten işe yaradığını bilmek zor olabilir.
Unutulmamalıdır ki, takviyelerin birçoğu kolesterolü düşürebilir, ancak statinler gibi KVH olaylarını ve ölümleri azalttığına dair kesin kanıtlar sınırlıdır. Amacımız, kolesterolü düşürmekle kalmayıp, aynı zamanda kalp sağlığınızı destekleyen bilimsel temelli seçenekleri incelemektir.
Kanıtlanmış Faydaları Olan Takviyeler
Bu takviyeler, trigliserit ve/veya kolesterol seviyelerini düşürmede belirli düzeyde fayda sağlamaktadır.
Balık Yağı ve Omega-3 Yağ Asitleri
Trigliserit Düşürme Gücü: Somon, uskumru, sardalya gibi yağlı balıklarda bulunan Omega-3 yağ asitleri (EPA ve DHA), özellikle yüksek trigliserit seviyelerini düşürmeye yardımcı olur.
- Önemli Not: FDA onaylı, reçeteli Omega-3 takviyeleri (Epanova, Lovaza, Vascepa gibi) trigliserit seviyesi 500 mg/dl ve üzeri olan yetişkinler için kalite ve güvenlik açısından denetlenmektedir. Reçetesiz satılan ürünlerin faydaları ve kalitesi ise kesin değildir. Amerikan Kalp Derneği (AHA), takviyeler yerine haftada en az iki porsiyon yağlı balık tüketilmesini önermektedir.
Psyllium (Lifin Gücü)
Doğal Kolesterol Düşürücü: Lif, sağlıklı beslenmenin temelidir ve harika bir kolesterol düşürücüdür. Psyllium kabuğu, çözünür lifin mükemmel bir kaynağıdır.
- Faydaları: Yeterli lif alımına rağmen kolesterolünüz yüksekse, psyllium takviyesi toplam ve trigliserit seviyelerini düşürmeye yardımcı olabilir.
- Dikkat: Psyllium kullanırken su alımınızı mutlaka artırmalısınız, aksi takdirde kabızlığa neden olabilir.
Soya Proteini
LDL Seviyelerinde Hafif Düşüş: Soya proteini, toplam ve LDL (“kötü”) kolesterol seviyelerini hafifçe düşürebilir. Kırmızı et ve tam yağlı süt ürünleri gibi hayvansal protein kaynakları yerine soya proteini tüketmek, dolaylı yoldan da kalp sağlığına katkı sağlayabilir.
Karışık Sonuçlar Veren veya Dikkat Gerektirenler
Bu maddelerin faydaları sınırlıdır veya mutlaka doktor gözetiminde kullanılmaları gerekir.
Koenzim Q10 (CoQ10)
Antioksidan Potansiyeli: Güçlü bir antioksidan olan CoQ10, LDL kolesterolün kan damarlarına yapışmasını teorik olarak azaltabilir, ancak bu etkinin insanlarda kesinleşmesi için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
- Kas Ağrısı Yardımı: Statin kullanan ve yan etki olarak kas ağrısı (miyopati) çeken kişilerde, Koenzim Q10 takviyesinin bu durumu hafifletmeye yardımcı olabileceğine dair bazı kanıtlar mevcuttur.
Niasin (B Vitamini)
HDL Artırıcı: Niasin, HDL (“iyi”) kolesterolü artırabilir ve LDL ile trigliseridleri düşürebilir.
- Risk Uyarısı: Bu etkiler yalnızca reçeteli dozlarda görülür ve bu dozların önemli yan etkileri olabilir. Niasin takviyesi, mutlaka doktor gözetiminde ve önerisiyle alınmalıdır.
Sarımsak Takviyeleri
Belirsiz Etki: Bazı küçük çalışmalar sarımsağın toplam ve LDL kolesterolü biraz düşürdüğünü gösterse de, genel bilimsel kanıtlar sarımsağın kolesterol düşürmede güvenilir bir yöntem olduğunu desteklememektedir.
Riskli ve Önerilmeyen Takviyeler
Kırmızı Maya Pirinci
Statin İçeriği: Bu takviye, statin ilaçlarında bulunan aynı etken maddeyi içerir. Bu nedenle FDA tarafından bir ilaç olarak sınıflandırılmış ve ABD’de takviye olarak satışı yasaklanmıştır.
- Tehlike: Eğer reçetesiz bulursanız, içerik ve dozaj belirsizdir. İlaçlarla aynı yan etkilere ve olumsuz etkileşimlere neden olabilir; kesinlikle doktor onayı olmadan kullanılmamalıdır.
Policosanol
Faydası Kanıtlanmadı: Bu karışımın kolesterol düşürücü olduğu yönündeki olumlu çalışmalar, genellikle ürünü üreten şirketle ilişkilendirilmiştir. Bağımsız çalışmalar, Policosanol’ün kolesterol düşürmede herhangi bir faydasını bulamamıştır.
Unutulmaması Gerekenler: Bütüncül Yaklaşım
Kolesterol ve trigliserid yönetimi, sadece takviyelerden ibaret değildir. Takviyeler, geniş kapsamlı bir bakım planının sadece “tamamlayıcısıdır” (supplement).
- Önce Doktorunuza Danışın: Herhangi bir takviye kullanmaya başlamadan önce mutlaka doktorunuza ve eczacınıza danışın. Kullandığınız tüm ilaç ve takviyeleri gösteren bir liste hazırlayın.
- Yaşam Tarzı Temeldir: Planınızın temelini sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz, kilo kontrolü ve doktorunuzun reçete ettiği ilaçlar oluşturmalıdır. Takviyeler, bu temel taşların yerine geçmez.
YORUMLAR