Multipl Skleroz: Beklenmedik ve Garip Belirtiler

Multipl Skleroz (MS), merkezi sinir sistemindeki (beyin ve omurilik) hasarın neden olduğu kronik bir hastalıktır. Aşırı yorgunluk, beceriksizlik, garip dikenli hisler, uyuşuk düşünme, çarpık görme gibi belirtiler MS’in klasik ve yaygın ilk işaretleridir. Ancak beklenenler burada biter. MS, sinir sistemindeki hasarın geniş bir yelpazede farklı insanları etkilemesi nedeniyle bazen garip ve çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir.

MS’in Şaşırtıcı ve Nadir Belirtileri

MS’in ortaya çıkarabileceği bazı sıra dışı semptomlar şunlardır:

Bir Ayı Kucaklaşmasında Sıkışmışlık Hissi: Sıcak ve rahatlatıcı bir sarılma değil! Bantlama adı verilen bu MS semptomu, göğsünüzde bir şeyin sizi sıkıca sıktığını ve bırakmadığını hissettirir. Beliniz ile boynunuz arasında herhangi bir yere veya sadece bir tarafa vurabilir. Ağrı veya nefes darlığına neden olabilir. Hastalığın sinirlerinizden gelen mesajları engellemesi veya bozması sonucu ortaya çıkar ve kaburgalarınız arasındaki kaslardaki spazmlar gerginliği tetikler. Genellikle kendiliğinden geçer.
Kontrol Dışı Gülme veya Hıçkırık (Psödobulber Etki – PBA): Duygusal inkontinans olarak da bilinen PBA, kendinizi nasıl hissettiğinizle hiçbir ilgisi olmayan rastgele gözyaşı veya kahkaha patlamalarına neden olur. Beyninizin duyguları kontrol eden bölümündeki sinir hasarı, tepkilerinizin birbirine karışmasına neden olabilir. Bunun toplum içinde veya ciddi bir ortamda olduğunuzda olmasından endişe duyabilirsiniz. FDA, PBA’yı tedavi etmek için bir ilacı onaylamıştır; antidepresanlar da yardımcı olabilir.
Kaşıyamayacağınız Bir Kaşıntı: Cildinizde hiçbir tahriş veya alerji olmamasına rağmen, vücudunuzun herhangi bir yerinde aniden yoğun bir karıncalanma hissi belirir. Bu tür kaşıntılar cildinizden kaynaklanmaz. Disestezik kaşıntı, hızla geçen sinirle ilgili bir histir ve epilepsi ilaçları ile tedavi edilebilir (örn: karbamazepin, gabapentin, fenitoin).
Şok Edici Yüz Gösterimleri (Trigeminal Nevralji): Sinir hasarı, yanağınızda veya çenenizde yanma, bıçak saplanması veya şok benzeri bir ağrı olan trigeminal nevraljiyi tetikleyebilir. Hızlı bir şekilde kaybolabilir veya birkaç dakika sürebilir. Nadir olsa da, MS’in ilk belirtisi olabilir. Yüzünüzün bir tarafında diş ağrısı gibi karıncalanma, uyuşma veya ağrı olarak ortaya çıkabilir. Karbamazepin, lamotrigin veya okskarbazepin gibi antikonvülsan ilaçlar yardımcı olabilir.
Ateşli Ayaklar (Disestezi): Disestezi, vücudunuzun herhangi bir yerinde yanma, iğne batması, uyuşma ve ürkütücü sürüngenler gibi hoş olmayan “değişmiş” bir histir. Örneğin, ayaklarınız aniden hiçbir ısı kaynağı veya hasar olmadan haşlanmış gibi hissedebilir. Beyniniz bozulmuş sinir sinyalleri alır, bu nedenle hatırladığı veya hayal ettiği bir şeyle ilişki kurmakta zorlanır. Garip hisleri sinir ağrısı ilaçlarıyla tedavi edebilirsiniz.
Yutulması Zorluk (Disfaji): Yutma, sinirler ve kasların karmaşık bir işbirliğini gerektirir. MS’te, bu kaslar zayıflayabilir ve karmaşık sinir sinyalleri ve duyusal bozulmalar çiğnemeyi veya ağzınızdaki yiyecek veya sıvıyı kontrol etmeyi zorlaştırabilir. Ya da boğazınızda bir şey takılıp kalmış gibi hissedebilirsiniz. Bu genellikle MS’in daha sonraki bir aşamasında ortaya çıksa da, daha erken de görülebilir.
Omurgayı Karıncalandıran Şok (Lhermitte Belirtisi): Lhermitte belirtisi, omurganızdan ve bacaklarınızdan aşağı doğru ani bir “elektrik” çarpması hissidir. Genellikle boynunuzu öne doğru büktüğünüzde (berber koltuğu belirtisi olarak da bilinir) meydana gelir. Boyun omurganızdaki lezyonlar buna neden olur. Lhermitte geldiği kadar çabuk geçer, bu yüzden genellikle tedaviye ihtiyaç duymaz.
Bulanık Görme (Uhthoff Fenomeni): Gözünüzü beyninize bağlayan optik sinirdeki hasar (optik nevrit), Uhthoff fenomenini tetikleyebilir. Bu, vücut sıcaklığınız yükseldiğinde görüşünüzün kısa bir süreliğine bulanıklaşması anlamına gelir. Egzersiz, sıcak banyolar, sıcak hava gibi faktörler göz-beyin sinyallerini normalden daha belirsiz hale getirebilir. Egzersiz yapmadan veya sıcakta dışarı çıkmadan önce serin bir duş almak, jel paketi kullanmak ve bol miktarda soğuk su içmek yardımcı olabilir.
Optik İllüzyonlar (Pulfrich Fenomeni): MS’in oynayabileceği bir diğer optik hile de Pulfrich fenomenidir. Optik nevrit bunu da tetikler. Görüşünüzdeki bir çatışmadan kaynaklanan 3 boyutlu bir illüzyondur. Örneğin, düz bir çizgide size doğru gelen bir nesneyi eliptik bir yörünge olarak görebilirsiniz. Karşıdan gelen bir araba size doğru savrulmuş gibi görünebilir veya yakalamaya çalışırken bir topu kaçırabilirsiniz. Bir gözünüzün önüne yerleştirilen özel bir filtre görüşünüzü dengelemenize yardımcı olabilir.
Ani Spazmlar (Paroksismalar): Paroksismalar adı verilen ani, kısa spazmlar, elektriksel deşarjlar beyninizin hasarlı bölgelerinde ateşlendiğinde meydana gelir. Kolunuzda veya bacağınızda veya yemek yemek ve konuşmak için kullandığınız kaslarda ani olarak ortaya çıkabilirler. Günde birkaç veya birçok kez tekrarlayabilmelerine rağmen, nöbet genellikle birkaç ay içinde sona erer. Korkutucu olsalar da, nöbetlerle aynı değildirler. Karbamazepin, lamotrigin veya okskarbazepin gibi antiepileptik ilaçlarla tedavi edilebilirler.
Migren: Migrenler, birkaç saatten birkaç güne kadar sürebilen ani baş ağrılarıdır. Bazen ilk MS semptomu olabilirler. MS’li kişilerde migrenlere yakalanma olasılığı iki kat daha fazladır. Mide bulantısına neden olabilir veya sizi sese ve ışığa karşı hassas hale getirebilir. Bu, sizi düzenli aktivitelerinizden alıkoyabilir. Araştırmacılar, MS’li kişilerde ailede migren öyküsü olduğu anlaşıldığı için bir bağlantı arıyorlar.
İşitme Sorunları: Nadiren, işitme sorunları MS’in ilk belirtisi olabilir. Beyninize bilgi taşıyan işitme sinirinizin yakınındaki şişlik ve yara dokusuyla bir bağlantısı olabilir. Bu yol boyunca sinirlerde plak birikmesi de buna yol açabilir. Bu ataklar genellikle iyileşir ve kalıcı sağırlık nadirdir.
Baş Dönmesi (Vertigo): Vertigo, siz veya etrafınızdaki bölge dönüyormuş gibi hissetmenize neden olabilir. Bu, sadece baş dönmesinden çok daha fazla dengenizi bozabilir. Ayrıca hareket hissinden dolayı sersemlik veya mide bulantısı hissedebilirsiniz. MS’li her 5 kişiden yaklaşık 1’inde görülür. İşitme ve görmenizi kontrol eden aynı yollardaki hasardan kaynaklanabilir. Tedavi, hareketlerinizin onu nasıl etkilediğini inceleyen fizyoterapiyi içerebilir.