Düşük FODMAP diyeti, özellikle İrritabl Bağırsak Sendromu (IBS) ve SIBO yaşayan kişilerin sindirim şikâyetlerini azaltmak amacıyla geliştirilmiş özel bir beslenme yaklaşımıdır.
FODMAP; fermente olabilen bazı karbonhidrat türlerini ifade eder ve hassas bağırsaklarda şişkinlik, gaz, ishal ve kramp gibi belirtileri artırabilir.
FODMAP Nedir?
FODMAP’ler belirli karbonhidrat gruplarını kapsar:
-
Fruktoz: Bal, elma, armut, yüksek fruktozlu mısır şurubu
-
Laktoz: Süt ve süt ürünleri
-
Fruktanlar: Buğday, soğan, sarımsak
-
Galaktanlar: Fasulye, mercimek, baklagiller
-
Polioller: Şeker alkolleri, elma, avokado, kiraz, erik
Bu karbonhidratlar herkes için zararlı değildir; ancak bazı kişilerde küçük miktarlarda bile sindirim sorunlarına yol açabilir.
Düşük FODMAP Diyeti Ne İşe Yarar?
Bilimsel çalışmalar, IBS hastalarının yaklaşık %75’inde düşük FODMAP diyetiyle belirtilerin azaldığını göstermektedir. En belirgin rahatlama genellikle 7 gün sonra hissedilir.
Sağlayabileceği Faydalar
-
Gaz ve şişkinliğin azalması
-
İshal ve kabızlık ataklarının hafiflemesi
-
İlaçsız semptom kontrolü
-
Tetikleyici gıdaların netleşmesi
-
Yaşam kalitesinde artış
Düşük FODMAP Diyetine Başlamadan Önce
Bu diyete başlamadan önce mutlaka doktorunuza veya diyetisyeninize danışın. Ayrıca:
-
Yemek planı yapın
-
Sosyal olarak daha sakin bir dönem seçin
-
Yüksek FODMAP’lı gıdaları evden uzaklaştırın
Düşük FODMAP Diyetinin 3 Aşaması
1️⃣ Kısıtlama Aşaması (2–6 Hafta)
Yüksek FODMAP’lı gıdalar tamamen çıkarılır ve semptomlar gözlemlenir.
2️⃣ Yeniden Ekleme Aşaması (Ortalama 8 Hafta)
Gıdalar tek tek ve kontrollü şekilde diyete eklenir. Böylece hangi FODMAP grubuna hassasiyet olduğu belirlenir.
3️⃣ Sürdürme (Bakım) Aşaması
Kişiye özel, tolere edilebilen gıdalarla dengeli bir uzun vadeli beslenme planı oluşturulur.
Düşük FODMAP İçerikli Gıdalar
✔️ Sebzeler
Biber, havuç, salatalık, ıspanak, domates, patlıcan, kabak, taze fasulye, balkabağı
✔️ Meyveler (ölçülü)
Muz, çilek, yaban mersini, üzüm, mandalina, kivi, kavun, greyfurt
✔️ Proteinler
Taze etler, balık, deniz ürünleri, yumurta, sert tofu
✔️ Süt ve Alternatifleri
Laktozsuz süt ve yoğurt, badem ve pirinç sütü, sert peynirler
✔️ Tahıllar
Pirinç, yulaf, kinoa, patates
Yüksek FODMAP İçerikli Gıdalar (Geçici Olarak Kaçınılmalı)
-
Soğan, sarımsak, mantar, brokoli, karnabahar
-
Elma, armut, mango, karpuz, kiraz
-
Baklagiller (nohut, mercimek, fasulye)
-
Buğday, arpa, çavdar
-
Bal, agave, yüksek fruktozlu şuruplar
-
Şeker alkolleri (sorbitol, ksilitol vb.)
Düşük FODMAP Diyeti Kimler İçin Uygun?
Bu diyet özellikle şu kişiler için önerilir:
-
IBS tanısı alanlar
-
SIBO hastaları
-
Aktif olmayan Crohn veya ülseratif kolit olup sindirim şikâyeti yaşayanlar
👉 Tanı olmadan, kilo verme amacıyla uygulanması önerilmez.
Düşük FODMAP Örnek Öğünler
🥣 Kahvaltı
Laktozsuz sütle yulaf ezmesi + çilek + akçaağaç şurubu
🥗 Öğle
Izgara tavuk, yeşillik, salatalık ve zeytinyağıyla salata
🍿 Atıştırmalık
Pirinç krakeri + fıstık ezmesi veya haşlanmış yumurta
🍽️ Akşam
Fırın somon + patates + buharda yeşil fasulye
Düşük FODMAP diyeti, sindirim sorunlarını yönetmek için etkili ama geçici bir araçtır. Amaç, hangi gıdaların sizi rahatsız ettiğini bulmak ve uzun vadede sürdürülebilir bir beslenme düzeni oluşturmaktır.
Mutlaka uzman eşliğinde uygulanmalıdır.
YORUMLAR