Korku hayatta kalma içgüdümüzün önemli bir parçasıdır. Ancak fobiler, tehlikeyle orantısız, yoğun ve mantıksız korkular olarak tanımlanır. ABD’de 19 milyondan fazla kişi bir veya birden fazla fobi ile yaşamaktadır. Bu korkular sosyal hayattan kaçınmaya, iş performansında düşüşe ve ruh sağlığında bozulmalara yol açabilir. Fobilerin etkilerini azaltmak ve kontrolü yeniden ele almak mümkündür. İşte en yaygın fobiler ve başa çıkma yolları:
Fobi Türleri
1. Üç Ana Fobi Grubu
-
Agorafobi: Kalabalık, açık veya kaçışın zor olduğu yerlerde yoğun korku.
-
Sosyal Fobi: Eleştirilmek ya da rezil olmaktan korkma.
-
Özgül Fobi: Yükseklik, hayvan, uçak gibi belirli nesne ve durumlardan duyulan korku.
Yaygın Özgül Fobiler
2. Klostrofobi (Kapalı Alan Korkusu)
Asansör, tünel veya kapalı odalarda sıkışıp kalmaktan aşırı kaygı duymak.
3. Zoofobiler (Hayvan Korkuları)
En sık rastlananlar:
-
Araknofobi: Örümcek
-
Ofidiofobi: Yılan
-
Ornitofobi: Kuş
-
Apifobi: Arı korkusu
4. Brontofobi ve Astraphobi
Gök gürültüsü ve yıldırımdan korkmak. Fırtınalarda panikle içeri saklanmak görülebilir.
5. Acrofobi (Yükseklik Korkusu)
Merdiven çıkarken bile panik atak yaşanabilir. Düşme korkusu hareket etmeyi engelleyebilir.
6. Aerofobi (Uçuş Korkusu)
Uçakta yaşanan bir travma sonrası gelişebilir. Televizyondaki uçak kazası görüntüsü bile tetikleyebilir.
7. Kan ve Enjeksiyon Fobileri
-
Hemofobi: Kan
-
Tripanofobi: İğne
-
Tıbbi prosedür korkuları bayılmaya kadar varabilir.
8. Paranormal Fobiler
-
Triskaidekafobi: 13 sayısından korkma
-
Fazmofobi: Hayalet korkusu
-
Kiroptofobi: Yarasa korkusu
9. Emetofobi (Kusma Korkusu)
Çocukluk travmaları sonrası gelişebilir. Hastane gibi kusmanın olabileceği yerler tetikleyicidir.
10. Karzinofobi (Kanser Korkusu)
En ufak ağrıyı kanser belirtisi sanmak, sürekli kontrol yaptırmak.
Fobilerin Yaşamı Etkilemesi
Fobisi olan bireyler, korkulan nesne ya da durumlardan kaçınmak için günlük hayatlarını şekillendirir. Bu durum sosyal izolasyon, iş kaybı ve ilişki sorunlarıyla sonuçlanabilir.
Fobiler ve Bağımlılık
Fobileri olan bireylerde alkol bağımlılığı riski daha yüksektir. Kaçınma mekanizması olarak kullanılan alkol, uzun vadede fobiyi daha da güçlendirebilir.
Genetik ve Fobiler
Fobilerin genetik geçişi olduğu düşünülmektedir. Ailede fobi öyküsü olan kişilerde fobi gelişme olasılığı daha yüksektir.
Tedavi Yöntemleri
Duyarsızlaştırma (Maruz Kalma Terapisi)
Kişi korkularıyla yüzleşmeye küçük adımlarla başlar. Bu süreçte güven artar, tepki azalır.
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)
Korku yaratan düşünce kalıplarını değiştirmeye odaklanır. Etkili ve yaygın bir tedavi yöntemidir.
İyi Haber: Fobiler Yönetilebilir
Tedavi edilen bireylerin %90’ı belirgin şekilde iyileşme gösterir. Fobiler hayatınızı yönetmek zorunda değil.
YORUMLAR