Avustralyalı çevresel biyoteknolog Joseph Boctor liderliğindeki araştırma ekibi, yaklaşık 200 bilimsel çalışmayı mercek altına alarak plastik kirliliğinin tarım ürünleri ve insan sağlığı üzerindeki etkilerini gözler önüne serdi. Çarpıcı sonuçlara göre, mikroplastikler yalnızca çevreye değil, doğrudan insan sağlığına da ciddi zararlar veriyor.
Mikroplastikler Tarım Ürünlerine Nasıl Geçiyor?
Her yıl Avrupa ve Kuzey Amerika’da yüz binlerce ton mikroplastik, çeşitli yollarla tarım topraklarına karışıyor. Örneğin, yalnızca İngiltere’de yılda 22.500 ton mikroplastik, gübre ve katkı maddeleri aracılığıyla toprağa sızıyor.
Tarımda yabancı otlarla mücadele ve su kaybını önlemek için yaygın olarak kullanılan plastik örtüleme yöntemi, mikroplastiklerin en büyük kaynaklarından biri. Ayrıca kanalizasyon çamurları, biyokatılar ve organik gübreler de önemli kirlilik kaynakları arasında yer alıyor.
Bitkiler Mikroplastikleri Nasıl Alıyor?
Araştırmalar, plastik parçacıklarının bitkilere birden fazla yolla geçtiğini ortaya koyuyor:
-
Endositoz yoluyla hücre içine alınma
-
Yapraklardaki gözeneklerden emilim
-
Köklerden su yoluyla taşınma
Bu yollarla mikro ve nanoplastikler doğrudan bitki dokularına karışabiliyor.
İnsan Sağlığına Tehlikeli Etkiler
Joseph Boctor, “Mikroplastikler, gıda üreten toprakları adeta bir plastik çöplüğüne çeviriyor” diyerek tehlikenin boyutuna dikkat çekti.
Plastiklerin içeriğinde bulunan katkı maddeleri ise en az mikroplastikler kadar tehlikeli. Bu katkı maddelerinin birçoğu hakkında yeterli bilgi olmaması ve şeffaflık eksikliği bilim insanlarını endişelendiriyor.
Yapılan çalışmalar, mikroplastiklerin insan vücudunda:
-
Kalp damar sağlığına zarar verdiğini
-
Hormonal bozukluklara yol açtığını
-
Doğurganlık üzerinde olumsuz etkiler yarattığını
-
DNA hasarına neden olabileceğini gösteriyor.
Bazı plastik bileşenlerin hamilelik sırasında plasenta yoluyla fetüse geçtiği de bilimsel olarak kanıtlandı.
Tehlikeli Katkı Maddeleri: Ftalatlar ve PBDE’ler
Plastiklerin içindeki bazı maddeler daha yüksek risk taşıyor:
-
Ftalatlar: Hormon sistemi ve üreme sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yapıyor.
-
PBDE’ler (Polibromlu Difenil Eterler): Karaciğer, tiroid, bağışıklık ve üreme sisteminde toksik etki yaratıyor, ayrıca kanserle ilişkilendiriliyor.
“Bu Kriz Sessizce Gelişiyor”
Joseph Boctor, bu çalışmayla “görünmeyen tehlikeyi görünür kılmayı ve politika yapıcılara ışık tutmayı” hedeflediklerini söyledi. “Plastik krizi artık kontrolsüz biçimde büyüyor ve insan sağlığı risk altında. Bu biyolojik kriz, sessizce ve düzenli biçimde gelişiyor” sözleriyle acil önlemler alınması çağrısında bulundu.
Araştırmanın detayları, saygın bilimsel dergi Environmental Sciences Europe’ta yayımlandı.
YORUMLAR