Toksik ebeveynlik, ebeveynlerin çocuklarına sürekli olarak bilinçsizce veya istemeden zarar veren davranışlar sergilediği bir ebeveynlik tarzıdır. Bu davranışların duygusal, psikolojik ve fiziksel olarak çocuk üzerindeki zararlarını İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatri bölümünden Prof. Dr. Funda Gümüştaş sizler için detaylandırdı.
Prof. Dr. Funda Gümüştaş
Toksik ebeveynlik, resmi bir tanım olmamakla birlikte, ebeveynlerin bilinçdışı olarak çocuklarına ruhsal ve/veya bedensel zarar veren davranış kalıplarını tekrarlamaları olarak tanımlanabilir. Bu yazıda, hangi ebeveyn tutumlarının toksik olarak kabul edilebileceğini ve bu tutumların çocukları nasıl etkilediğini inceleyeceğiz.
1. Katı, Reddedici, Eleştirel Ebeveyn Tutumları
Etkileri: Aşırı kuralcı ve disiplinli olan ebeveynler, çocuklarının görüşlerini dinleseler dahi empati kurmakta zorlanırlar. Bu çocuklar, kendilerini değersiz ve önemsiz hissedebilirler, sosyal ortamlarda kendi görüşlerini beyan etmekten çekinebilirler. Özgüven problemleri, depresyon ve kaygı bozuklukları yaşama riskleri artar.
2. Aşırı Müdahaleci, Koruyucu, Kollayıcı Ebeveyn Tutumları
Etkileri: Aşırı kaygılı ebeveynler, çocuklarının her hareketini kontrol ederler. Bu çocuklar, kaygılı ve kaçıngan bir yapıya sahip olabilirler, sosyal ortamlarda kendilerini savunmakta zorlanabilirler. Bağımlı ve kaygılı bir kişilik geliştirebilirler, kaygı bozuklukları ve depresyon riskleri yüksektir.
3. İhmalkar Ebeveyn Tutumları
Etkileri: Kendi hayatını ön planda tutan ebeveynler, çocuklarının duygusal ve fiziksel ihtiyaçlarını ihmal ederler. Bu çocuklar, erken yaşlarda yalnız kalma ve duygusal birliktelik eksikliği yaşayabilirler. Ergenlik döneminde arkadaş çevresine daha çok yönelebilirler, bağımlılık ve bağlanma sorunları geliştirebilirler.
4. Aşırı Müsamahakar Ebeveyn Tutumları
Etkileri: Çocuklarının her isteğini yerine getiren ve sınır koymayan ebeveynler, çocuklarının sınır tanımamasına ve sosyal ortamlarda sorunlar yaşamasına neden olabilirler. Bu çocuklar, eleştirilerle başa çıkmakta zorlanabilir ve saldırgan tutumlar sergileyebilirler.
Danışmanlık ve Destek Almak Önemli
Olumsuz ebeveyn tutumlarının çocukların kimlik ve kişilik gelişimi üzerindeki etkileri büyüktür. Ebeveynlerin erken farkındalık kazanmaları, değişime açık olmaları ve gerektiğinde danışmanlık ve destek almaları, daha sağlıklı nesiller yetiştirmek için önemlidir.
YORUMLAR